Archives of Public Health

Vol. 8 No. 1 (2016): Archives of Public Health
Public Health

ЕВАЛУАЦИЈА НА ПРОГРАМИТЕ ЗА ПРЕВЕНЦИЈА НА МАЛИГНИ НЕОПЛАЗМИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА (2005-2015)

PDF (македонски јазик)
  • Моме Спасовски,
  • Даниела Чингоска
Моме Спасовски
Институт за социјална медицина, Медицински факултет, Универзитет ,,Св Кирил и Методијˮ, Скопје
Даниела Чингоска
Одделение за социјална медицина, Центар за јавно здравје, Охрид

Published 2017-07-01

Keywords

  • евалуација,
  • хронични незараз- ни болести,
  • програми за превентивна здрав- ствена заштита,
  • морбидитет,
  • морталитет

How to Cite

1.
Спасовски Моме, Чингоска Даниела. ЕВАЛУАЦИЈА НА ПРОГРАМИТЕ ЗА ПРЕВЕНЦИЈА НА МАЛИГНИ НЕОПЛАЗМИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА (2005-2015). Arch Pub Health [Internet]. 2017 Jul. 1 [cited 2024 Apr. 19];8(1):5-11. Available from: https://id-press.eu/aph/article/view/1157
Copyright Notice

Abstract

БолеÑти на Ñовремениот живот и водечка причина за морбидитет и морталитет во Република Македонија и во Ñветот Ñе хроничните незаразни болеÑти. КомплекÑноÑта на нивната појава има значајно влијание врз нивната превенција за што е потребна широка интерÑекторÑка Ñоработ- ка. Владата на Р.Ðœ. преку МиниÑтерÑтвото за здравÑтво на Р.Ðœ. донеÑува програми за превен- тивна здравÑтвена заштита, Ñо чија реализација Ñе очекува подобрување на здравÑтвената ÑоÑ- тојба на наÑелението. Целта на трудот е Ñо евалуација на Програмите за рана детекција на ма- лигни заболувања во Р.Ðœ. за периодот во кој Ñе донеÑуваат, да Ñе анализираат ефектите на мер- ките и активноÑтите преку доÑтигнатите Ñтапки на морбидитет и морталитет од малигни болеÑ- ти. Ðаправена е и компарација Ñо резултатите во Ð¾Ð´Ð½Ð¾Ñ Ð½Ð° намалувањето на морталитетот Ñо во- ведување на програмите во три ÑоÑедни земји, ХрватÑка, Србија и Словенија. КориÑтени Ñе го- дишните програми за превентивна здравÑтвена заштита во Р.Ðœ. и ÑоÑедните земји, податоци од региÑтрите за хронични  Ð½ÐµÐ·Ð°Ñ€Ð°Ð·Ð½Ð¸ болеÑти како и реализираните финанÑиÑки ÑредÑтва од- војувани за превентивните активноÑти. КориÑтени Ñе и податоци од СветÑка здравÑтвена орга- низација за Ñтандардизирана Ñтапка на морталитет од оваа група на заболувања во ÑоÑедните земји. Резултатите покажуваат  Ð´ÐµÐºÐ° морталитетот од малигни неоплазми Ñе движи од 180,3 во

2010 година, 172,5 во 2011 по воведување на програмата и 180,4 во 2014 година. Заклучокот од трудот е дека има намалување на болничкиот морбидитет од оваа група на заболувања во Р.Ðœ. Во Ð¾Ð´Ð½Ð¾Ñ Ð½Ð° морталитетот Ñе бележи непоÑтојаноÑÑ‚. Ðајдобар резултат покажува превентивна- та програма за рак на дојка  Ñо континуирано намалување на морталитетот од ова заболување од Ñпроведувањето на оваа програма на национално ниво. Во ÑоÑедните земји најдобри  Ñ€ÐµÐ·ÑƒÐ»- тати Ñпоред намалување на Ñтапката на морталитет како индикатор покажуваат превентивни- те програми во ÑоÑедна Србија.
PDF (македонски јазик)

Downloads

Download data is not yet available.

References

  1. Службен веÑник на Република Македонија бр. 9/2012, Програма за рана детекција на малигни заболувања во Република Македонија за 2012 година
  2. Службен веÑник на Република Македонија бр. 4/2013, Програма за рана детекција на малигни заболувања во Република Македонија за
  3. година
  4. Службен веÑник на Република Македонија бр. 17/2014, Програма за рана детекција на малигни заболувања во Република Македонија за 2014 година
  5. Службен веÑник на Република Македонија бр. 196/2014, Програма за рана детекција на малигни заболувања во Република Македонија за 2015 година
  6. Службен веÑник на Република Македонија бр.
  7. /2007, Програма за рано откривање, дијагноÑтици- рање и лекување на ракот на дојката во Република Македонија за 2008 година
  8. Стамболиева Ð’. и др. Ðнализа на болнички морбиди- тет во Република Македонија 2012-2013, Скопје 2013, Сектор за промоција, анализа и Ñледење на незараз- ни болеÑти, ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ 2015. -88 ÑÑ‚Ñ€; граф. прикази; 30цм
  9. Стамболиева Ð’. и др. Ðнализа на болнички морбиди- тет во Република Македонија 2013 и 2014-, Скопје 2015, Сектор за промоција, анализа и Ñледење на незаразни болеÑти, ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ 2015
  10. ЧкалеÑка Д. и др. Малигни неоплазми во Република Македонија 2001-2010, Скопје 2012, ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ
  11. ЧкалеÑка Д. и др,Информација Малигни неоплазми во Ð Ðœ , 2010- 2012, Скопје 2013, Центар за ÑтатиÑтичка обработка на здравÑтвени податоци, публициÑтика и едукација, ЈЗУ ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ
  12. Vajagić M, Jelavić M . Nacionalni preventivni programi ranog otkrivanja raka, organizacija i ï¬nanciranje, Strućni i znanstveni radovi Nastavni zavod za javno zdravstvo "žDr. Andrija Å tampar", PREGLED 2015, доÑ- тапно на http://www.stampar.hr/sites/default/ï¬les/ Publikacije/2016/ï¬le/ajax/ï¬eld_image/und/0/form- hp2ZY_rv91z277VN2-_bD_UbzdLeNhavFOtLXl5CWWA
  13. /pregled_2015-web.pdf
  14. Organizirani presejalni program za zgodnje odkrivan- je raka, Nacionalni Institut za javno zdrvje, dostapno na http://www.nijz.si/sl/7-11-marec-2016-slovenski-te- den-boja-proti-raku
  15. Nacionalni program ranog otkrivananja carcinoma dojke, Sluzbeni glasnik RS 05 br.110 –6916/2013, dostap- no na http://www.zdravlje.gov.rs/downloads/2013/Sep- tembar/Avgust2013UredbaRanoOtkrivanjeKarcinoma- Dojke.pdf
  16. Nacionalni program ranog otkrivananja kolorektalnog karcinoma, Sluzbeni glasnik RS 05 br.110 –6914/2013, dostapno na http://www.zdravlje.gov.rs/downlo- ads/2013/Septembar/Avgust2013UredbaRanoOtkri- vanjeKolorektalniKarcinom.pdf
  17. Ðационални програм за превенцију рака грлича ма- терице - програм организованог Ñкрининга, dostap- no na http://www.zdravlje.gov.rs/downloads/Zakoni/ Strategije/Nacionalni%20Program%20Za%20Prevenci- ju%20Raka%20Grlica%20Materice.pdf
  18. European health for all database (HFA-DB) WHO/Europe
  19. July 2016 dostapno na http://data.euro.wo.int/hfadb/