АНТИМИКРОБНА РЕЗИСТЕНЦИЈА (АМР) ВО ЕВРОПА И БАЛКАНСКИОТ РЕГИОН – ПРЕГЛЕД НА СЕГАШНАТА СОСТОЈБА

Abstract

Ðнтимикробната резиÑтенција (ÐМР) претÑтавува глобален проблем, чијшто размер е оÑобено загрижувачки во оние земји каде што не поÑтојат доволно Ñилни ÑиÑтеми за нејзино Ñледење и контрола. Токму затоа, во 2011 година Ñите земји  Ð²Ð¾ СЗО ЕвропÑкиот регион го уÑвоија  ЕвропÑ- киот ÑтратегиÑки акциÑки план за антимикробна резиÑтенција којшто предвидува мапирање на употребата на антибиотици и ÐМР, Ñо цел подобрување на рационалната употреба на антибио- тици и намалување на антимикробната резиÑтенција. Овој феномен не ја заобиколува ниту Ма- кедонија, на што упатува фактот дека во регионот, таа Ñе вбројува меѓу земјите Ñо највиÑоко ни- во на пропишани, издадени и купени антибиотици. Целта  Ð½Ð° овој труд е да Ñе направи краток преглед на антимикробната резиÑтенција во Европа, Ñо Ñ„Ð¾ÐºÑƒÑ Ð½Ð° регионот на Балканот, поÑеб- но Македонија; да Ñе наглаÑи блиÑката врÑка помеѓу  Ð¿Ð¾Ñ‚рошувачката на антибиотици и резиÑ- тенцијата кон нив, а Ñо тоа и водечката улога што лекарите ја имаат во контрола на овој фено- мен. Извори на податоци: за потрошувачка на антимикробни ÑредÑтва: ECDC (2014): Surveillance of antimicrobial consumption in Europe 2012; Фонд за здравÑтвено оÑигурување на Македонија - ФЗОМ  – податоци за препишани лекови на рецепт; за резиÑтенцијата кон антимикробни леко- ви: за земјите членки на ЕУ, EARS-Net - Surveiilance Report - Antimicrobial Resistance Surveil- lance in Europe, 2013. CAESAR- (Central Asian  Ð°nd  Eastern European Surveillance оf Antimicro- bial Resistance), Ñе однеÑува на земји  Ð¾Ð´ наведените региони кои не Ñе членки на ЕУ. Протоко- лите од EARS-Net и CAESAR Ñе идентични. Според нив Ñе Ñледат Ñледниве микроорганизми кои Ñе изолирани од крв и цереброÑпинален ликвор (инвазивни Ñоеви): Staphylococcus aureus (MR- SA), Streptococcus pneumoniae (Pen  R), Escherichia coli  (ESBL+, карбапенемаза +), Klebsiella pneumоniae (ESBL +, карбапенемаза +), Enterococcus faecium и faecalis (VRE), Pseudomonas aeruginosa (мултирезиÑтентен) и Acinetobater spp. Резултати: Потрошувачката на антибиотици во земјите од ЕУ покажува големи варијации. Во Грција  Ñе препишале најмногу, или 31,9 ДДД (дефинирани дневни дози) на антибиотик на 1000 жители, а во Холандија најмалку, 11,3 ДДД. ОдноÑот изнеÑува 2,8. ПроÑечно, во ЕУ Ñе препишувале по 21,5 ДДД во 2012 година. Во Македо- нија Ñпоред податоците на ФЗО во поÑледниве 5 години, ДДД  Ð½Ð° рецепт кој го признава Фон- дот изнеÑува помеѓу 17-20 ДДД на 1000 жители. Во овој број не Ñе опфатени антибиотиците кои ги купуваат пациентите. Процентите на резиÑтенција на инвазивните Ñоеви на Балканот и во Р. Македонија Ñе Ñигнификантно повиÑоки од проÑечните во ЕУ, и Ñе Ñлични Ñо резиÑтенцијата во земјите на Јужна и ЈугоиÑточна Европа.