Том. 10 Бр. 1 (2018): Архиви на јавно здравје
Јавно здравје

Животниот стил и контрола на хроничните незаразни болести

PDF
  • Моме (Mome) Спасовски (Spasovski),
  • Даниела (Daniela) Чингоска (Chingoska,
  • Петар (Petar) Пецев (Pecev),
  • Александра (Aleksandra) Стаменова (Stamenova)
Моме (Mome) Спасовски (Spasovski)
Институт за социјална медицина, Медицински факултет, Универзитет ,,Св Кирил и Методиј" Скопје
Даниела (Daniela) Чингоска (Chingoska
Одделение за социјална медицина, Центар за јавно здравје, Охрид
Петар (Petar) Пецев (Pecev)
Одделение за социјална медицина, Центар за јавно здравје, Струмица
Александра (Aleksandra) Стаменова (Stamenova)
Институт за социјална медицина, Медицински факултет, Универзитет ,,Св Кирил и Методиј" Скопје

Објавено 2018-05-15

Клучни зборови

  • хронични незаразни болести,
  • ризик-фактори,
  • морбидитет,
  • морталитет,
  • евалуација,
  • стил на живот
    • ...Повеќе
    Помалку

Како да се цитира

1.
Спасовски (Spasovski) Моме (Mome), Чингоска (Chingoska Даниела (Daniela), Пецев (Pecev) Петар (Petar), Стаменова (Stamenova) Александра (Aleksandra). Животниот стил и контрола на хроничните незаразни болести. Arch Pub Health [Internet]. 2018 May 15 [cited 2024 Dec. 18];10(1):36-45. Available from: https://id-press.eu/aph/article/view/1604
Известување за авторско право

Апстракт

Хроничните незаразни болеÑти Ñе болеÑти на Ñовремениот живот и водечка причина за мор- бидитет и морталитет во Ñветот и во Република Македонија. КомплекÑноÑта на нивната појава чеÑтопати поврзана Ñо мултифакторÑка етиологија и Ñтилот на живот има значајно влијание врз нивната превенција, барајќи широка интерÑекторÑка Ñоработка. Целта на трудот е да Ñе прикаже ÑоÑтојбата Ñо малигни неоплазми, кардиоваÑкуларни заболувања и дијабет во Р.Македонија и нив- ната поврзаноÑÑ‚ Ñо животниот Ñтил. Ðаправена е компарација на ÑоÑтојбата Ñо морталитетот од кардиоваÑкуларни и малигни неоплазми и преваленција на дијабет Ñооние во ХрватÑка, Словенија и Франција. КориÑтени Ñе податоци за морбидитет и морталитет за малигни неоплазми, кардио- ваÑкуларни заболувања (КВБ) и дијабет од извештаите за здравÑтвената ÑоÑтојба на наÑелението во РМ, од РегиÑтерот на хронични незаразни болеÑти, како и годишните извештаи за здравје на наÑелението во Р.Македонја  2014 и 2015 и HFAбазата на податоци на СветÑката здравÑтвена организација. Податоците Ñе ÑтатиÑтички обработени и прикажани Ñе табеларно и графички. При- менет е аналитичко-деÑкриптивен метод во прикажување на резултатите. Резултатите покажуваат дека во Р Македонија морталитетот од кардиоваÑкуларни болеÑти е 545 на 100.000 жители во 2014, а 180,4 на 100.000 жители од малигни неоплазми. Преваленцијата на тип 2 дијабет за 2013 година изразена преку Ñтапка на 100.000 жители е 2386,3. Во РМ податоците  Ð¿Ð¾ÐºÐ°Ð¶ÑƒÐ²Ð°Ð°Ñ‚  ÐºÐ¾Ð½Ñ‚инуиран пад на болничкиот морбидитет како од кардиоваÑкуларни болеÑти така и од малигни неоплаз- ми, додека амбулантно  - поликлиничкиот  Ð¼Ð¾Ñ€Ð±Ð¸Ð´Ð¸Ñ‚ет  Ðµ во поÑтојан пораÑÑ‚. Франција покажува најниÑка Ñтапка на морталитет од КВБ и малигни неоплазми. Преку анализа на ризик-факторите во појавата на хроничните незаразни болеÑти Ñе конÑтатира виÑок Ñтепен на неÑоодветен Ñтил на живот на популацијата во Р. Македонија, пред Ñè во младата возраÑÑ‚.
PDF

Downloads

Download data is not yet available.

Референци

  1. ЧкалеÑка Д. и др. Информација Малигни неоплазми во Ð Ðœ , 2010- 2012. ЈЗУ ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ Скопје, 2013
  2. ЧкалеÑка Д. и др. Малигни неоплазми во Република Македонија 2001-2010, ЈЗУ ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ Скопје, 2012.
  3. Стамболиева Ð’. и др. Ðнализа на болнички морбидитет во Република Македонија 2012-2013. ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ, Скопје, 2015.6 -88 ÑÑ‚Ñ€.
  4. Стамболиева Ð’. и др. Ðнализа на болнички морбидитет во Република Македонија 2013 и 2014. ЈЗУ ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ Скопје, 2015.
  5. Мемети Ш. и др, Извештај за здравјето на наÑелението во Ð Ðœ за 2014 година. ЈЗУ ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ,Скопје, 2015. ДоÑтапно на http://iph.mk/wp-content/uploads/2014/09/Izvestaj-za-zdravje-2014-IJZ.pdf
  6. European health for all database (HFA-DB) WHO/Europe July 2016. Available at: http://data.euro.who.int/hfadb/
  7. WHO. Non-communicable diseases country profiles 2014. Geneva: World Health Organization; 2017. Available at: www.who.int/nmh/countries/en/
  8. World health organization WHO), Risk factors. Available at: http://www.who.int/topics/risk_factors/en/
  9. Мемети Ш. и др., Извештај за здравјето на наÑелението во Република Македонија за 2015 година. ЈЗУ ИнÑтитут за јавно здравје на Ð Ðœ Скопје, 2016. 27-42 ÑÑ‚Ñ€.
  10. Willett WC. Dietary fats and coronary heart disease. J Intern Med.2012;272:13–24.
  11. Kurth T, Moore SC, Gaziano JM, et al. Healthy lifestyle and the risk of stroke in women. Arch Intern Med. 2006;166:1403–1409
  12. Feldman L.A., Long H.G., et al. Change in lifestyle behaviours and diabetes risk: evidence from a population based cohort study with 10 year follow-up.International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 2017;14:39
  13. Dartois L, Fagherazzi G, Boutron-Ruault M-C, et al. Association between five lifestyle habits and cancer risk: results from the E3N cohort. Cancer Prev Res. 2014;7:516–525.
  14. Aleksandrova K, Pischon T, Jenab M, et al. Combined impact of healthy lifestyle factors on colorectal cancer: a large European cohort study. BMC Med. 2014;12:168 doi: 10.1186/s12916-014- 0168-4.
  15. Schuit AJ, van Loon AJ, Tijhuis M, Ocké M. Clustering of lifestyle risk factors in a general adult population. Prev Med. 2002;35(3):219-24.
  16. Ferretti F. Unhealthy Behaviours: An International Comparison. PLoS ONE, 2015; 10(10):1-14. DOI:10.1371/journal.pone.0141834
  17. OECD. Cardiovascular Disease and Dibates: Policies for Better Health and Quality of Care. OECD, 2015. Available at: http://www.oecd.org/health/cardiovasculardisease-and-diabetes-policies-for-better-healthand-quality-of-care-9789264233010-en.htm
  18. WHO. Global status report on non-communicable diseases. Geneva: World Health Organization; 2014. Available at: www.who.int/nmh/publications/ncd-status-report-2014/en/