Архиви на јавното здравје

Том. 9 Бр. 2 (2017): Архиви на јавно здравје
Јавно здравје

Безбедноста во сообраќајот на патиштата – предизвици за јавноздравствен одговор

PDF
  • Фимка (Fimka) Тозија (Tozija)
Фимка (Fimka) Тозија (Tozija)
Институт за јавно здравје на Република Македонија

Клучни зборови

  • сообраќај,
  • пат,
  • безбедност,
  • јавно здравје,
  • одговор

Како да се цитира

1.
Тозија (Tozija) Фимка (Fimka). Безбедноста во сообраќајот на патиштата – предизвици за јавноздравствен одговор. Arch Pub Health [Internet]. 2018 Dec. 30 [cited 2024 Jul. 16];9(2):35-4. Available from: https://id-press.eu/aph/article/view/1645
Известување за авторско право

Апстракт

БезбедноÑта на Ñообраќајот на патиштата е виÑокоприоритетен  Ñ˜Ð°Ð²Ð½Ð¾Ð·Ð´Ñ€Ð°Ð²Ñтвен проблем. Во Ñветот околу 1,25 милиони  Ð»ÑƒÑ“е умираат  Ð³Ð¾Ð´Ð¸ÑˆÐ½Ð¾  Ð½Ð° патиштата како резултат на Ñообраќајни неÑреќи (2,1% од глобалната ÑмртноÑÑ‚), а 20-50 милиони лица Ñе повредени и оÑтануваат Ñо доживотни поÑледици. Во Европа околу 85 000 луѓе загинале од Ñообраќајни повреди во 2013 г., што претÑтавува  Ð½Ð°Ð¼Ð°Ð»ÑƒÐ²Ð°ÑšÐµ од 8,1% на фаталните  Ñообраќајни  Ð¿Ð¾Ð²Ñ€ÐµÐ´Ð¸ во Ð¾Ð´Ð½Ð¾Ñ Ð½Ð° 2010 г., и покрај општото зголемување од 7% на бројот на моторни возила. Сообраќајните неÑреќи Ñе водечка причина за Ñмрт кај младите на возраÑÑ‚ од 5–29 години. Околу 40% од загинатите Ñе пешаци, велоÑипедиÑти и моторциклиÑти. Ризикот од Ñмрт од Ñообраќајни повреди варира во регионот, Ñо поголем ризик кај мажите, децата и поÑтарите луѓе, како и наÑелението кое живее во земји Ñо низок и Ñреден доход и земјите од иÑточниот дел на Европа. Индикаторите за безбедноÑта на Ñообраќајот на патиштата покажуваат дека во Република Македонија во проÑек годишно околу 150 лица го губат животот во Ñообраќајни незгоди на патиштата, а бројот на возила и возачи континуирано Ñе зголемува. Брзото возење е клучно за Ñообраќајните повреди на патиштата.

Сообраќајните повреди на патиштата може да Ñе Ñпречат, и намалување од 5% на проÑечната брзина може да доведе до намалување од 30% на бројот на фатални Ñообраќајни повреди и многу ÑпаÑени животи. Секторите треба да дејÑтвуваат заедно во земјата и на општинÑко ниво да ги Ñпроведуваат мерките за да Ñе Ñтави брзината под контрола, Ñо цел да Ñе направат патиштата побезбедни.

PDF

Downloads

Download data is not yet available.

Референци

  1. Global status report on road safety
  2. Geneva: WHO; 2015.
  3. Jackisch J, Szymanksi T, Arra I. European facts and the Global status report on road safety 2015. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2015. Available from: http://www.euro.who.int/ data/assets/ pdf_file/0006/293082/European-facts- Global-Status-Report-road-safety-en. pdf?ua=1
  4. WHO. Managing speed. 2017. Available from: http://www.who.int/violence_ i n j u r y _ p r e v e n t i o n / p u bl i c a t i o n s / road_traffic/managing-speed/en/
  5. МиниÑтерÑтво за внатрешни ра- боти на Ð Ðœ. ДоÑтапно на: http:// www.mvr.gov.mk/ ПриÑтапено на
  6. 05.2017г.)
  7. Tozija F. Decade of Action for Road safety 2011-2020 and Road Safety Policy in Macedonia. MD-Medical Data 2011;3(4): 349-354.
  8. Tozija F, Gjorgjev D. Environmental health aspects of the roads safety and injuries in Macedonia. J Environ Prot Ecol. 2006;.7(4):786-93.
  9. Тозија Ф. Социјално-медицинÑки аÑпекти на Ñообраќајниот траума- тизам кај децата и младите во Ре- публика Македонија. [ДокторÑка диÑертација] Скопје: УКИМ Меди- цинÑки факултет, 2002.
  10. Tozija F, Gjorgjev D, Kasapinov B, Gudeva Nikovska D. Youth injury risk behavior and safety in Macedonia. Inj Prev. BMJ J. 2010; 16 (Suppl 1):A83.
  11. Тозија Ф, КаÑапинов Б. ОднеÑу- вањето на децата и младите во Ñообраќајот – фактори на ризик и превенција. Мак Мед Преглед. 2011;65(3):154-60.
  12. Tozija F. Elderly and Road Safety in Macedonia. Message from the RTIRN Board. The Newsletter of the Road Traffic Injuries Research Network October-December 2011:
  13. -4. Available from: www.rtirn.net.
  14. Milenkovska A, Tozija F. Road Traffic Injuries in Republic of Macedonia. Blut Alcohol. 2013;50(3): 25
  15. Tozija F. Safety in Macedonia. Eurosafe Alert. Eurosafe 2010;5(1): 22.
  16. Tozija F, Gjorgjev D, Sethi D, Gudeva Nikovska D, KasapinovB, Sosolceva M. Injuries in Macedonia: burden and post injury impact. Inj Prev. BMJ J. 2010;16(Suppl 1):A83
  17. Tozija F, Jankulovski N. Strategy to Improve Quality in Emergency Medical Services: from Assessment to Policy. Arh Hig Rada Toksikol. 2013;64:567-79.
  18. Speed management: a road safety manual for decision-makers and practitioners. Geneva: Global Road Safety Partnership; 2008. Available from:http://www.who.int/ roadsafety/projects/manuals/speed_ manual/en/
  19. Speed management. Paris: OECD; 2006.
  20. Facts on Global Road Safety. Geneva: World Health Organisation; 2013
  21. United Nations. 2030 Agenda for Sustainable Development. Sustainable Development Goals. 2015. Available from: http://www.un.org/ ga/search/view_doc.asp?symbol=A/ RES/70/1&Lang=E
  23. WHO. European country profiles and the Global status report on road safety 2015. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2016.
  24. Ðационална Ñтратегија на Републи- ка Македонија за унапредување на безбедноÑта на Ñообраќајот на па- тиштата 2009-2014. ДоÑтапно на http://www.rsbsp.org.mk/ ПриÑтапе- но на 04.05.2017г.
  25. Втора национална Ñтратегија на Ре- публика Македонија за унапреду- вање на безбедноÑта на Ñообраќајот на патиштата 2015-2020. ДоÑтапно на http://www.rsbsp.org.mk/ ПриÑ- тапено на 04.05.2017г.
  26. Safer roads, safety Queensland. Queensland's road safety strategy 2015-21. Queensland: Department of Transport and Main Roads, Queensland Government, Australia,
  28. Закон за безбедноÑÑ‚ на Ñообраќајот на патиштата во Република Македо- нија. Сл. ВеÑник на Ð Ðœ, бр.169/2015.