Архиви на јавното здравје

Том. 15 Бр. 2 (2023): Arch Pub Health
Јавно здравје

Проценка на квалитетот на животот кај лицата со мултипна склероза

Online First (English) pdf 27-37 (English)
  • Денис Арсовски,
  • Доминка Рајчановска,
  • Гордана Ристевска-Димитровска,
  • Викторија Продановска-Стојчевска
Денис Арсовски
Универзитет ‚‚Св. Климент Охридски‘‘ – Битола, Висока медицинска школа, Република Северна Македонија
Доминка Рајчановска
Универзитет ‚‚Св. Климент Охридски‘‘ – Битола, Висока медицинска школа, Република Северна Македонија
Гордана Ристевска-Димитровска
Универзитет ‚‚Св. Климент Охридски‘‘ – Битола, Висока медицинска школа, Република Северна Македонија
Викторија Продановска-Стојчевска
Универзитет ‚‚Св. Климент Охридски‘‘ – Битола, Висока медицинска школа, Република Северна Македонија
ДОИ: https://doi.org/10.3889/aph.2023.6077

Објавено 2023-12-30

Клучни зборови

  • #мултипнасклероза,
  • #рехабилитација,
  • квалитет на живот,
  • функционално нарушување,
  • активности од секојдневниот живот

Како да се цитира

1.
Арсовски Д, Рајчановска Д, Ристевска-Димитровска Г, Продановска-Стојчевска В. Проценка на квалитетот на животот кај лицата со мултипна склероза. Arch Pub Health [Internet]. 2023 Dec. 30 [cited 2024 Jul. 16];15(2). Available from: https://id-press.eu/aph/article/view/6077

Авторско право(c) 2023 Denis Arsovski, Domnika Rajchanovska, Gordana Ristevska-Dimitrovska, Viktorija Prodanovska-Stojchevska

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Апстракт

Мултипната склероза (МС) претставува комплексна мрежа на физички, психолошки и општествени предизвици кои значително влијаат врз квалитетот на животот на оние погодени од болеста. Ова сеопфатно истражување навлегува во повеќеслојните аспекти на МС, со цел да ги разоткрие сложените односи помеѓу попреченоста, самоефикасноста, прифаќањето на болеста и различните димензии на квалитетот на животот. Студијата, која опфаќа 778 учесници од различно потекло, ги истакна нијансираните искуства на лицата со МС, нагласувајќи ја важноста од разбирање на уникатните предизвици со кои се соочуваат различни возрасни групи и подтипови на болести. Наодите открија длабоки врски помеѓу симптомите поврзани со МС и психолошката благосостојба, нагласувајќи ја потребата за приспособени интервенции, како и поврзаност на квалитетот на животот со полот и видот на МС. Имено, само-ефикасноста и прифаќањето на болеста се појавија како клучни фактори кои влијаат врз квалитетот на животот, обезбедувајќи клучни сознанија за здравствените професионалци.Ова истражување ја нагласува важноста на холистичкиот пристап кон менаџирањето на МС, интегрирајќи ги биомедицинските и психосоцијалните перспективи. Резултатите од истражувањето нудат вредни насоки за идните истражувачки напори, застапувајќи за лонгитудинални студии за да се долови динамичната природа на предизвиците на квалитетот на животот, истражување на перспективите на пациентите преку квалитативни методи и истражување на влијанието на социо-економските фактори врз резултатите од квалитетот на животот. Се истакнува потенцијалот на телемедицината и дигиталните интервенции за обезбедување континуирана поддршка и советување засновано на докази за лица со хронични состојби.

Online First (English) pdf 27-37 (English)

Downloads

Download data is not yet available.

Референци

  1. Barkhane Z, Elmadi J, Satish Kumar L, Pugalenthi LS, Ahmad M, Reddy S. Multiple Sclerosis and Autoimmunity: A Veiled Relationship. Cureus. 2022;14(4):e24294. doi: 10.7759/cureus.24294. DOI: https://doi.org/10.7759/cureus.24294
  2. Post MW. Definitions of quality of life: what has happened and how to move on. Top Spinal Cord Inj Rehabil. 2014; 20(3):167-80. doi: 10.1310/sci2003-167. PMID: 25484563; DOI: https://doi.org/10.1310/sci2003-167
  3. Drew, Margaret & Tippett, Lynette & Starkey, Nicola & Isler, Robert. (2008). Executive dysfunction and cognitive impairment in a large community-based sample with Multiple Sclerosis from New Zealand: A descriptive study. Archives of clinical neuropsychology: the official journal of the National Academy of Neuropsychologists. 23. 1-19. doi:10.1016/j.acn.2007.09.005. DOI: https://doi.org/10.1016/j.acn.2007.09.005
  4. Hosseini Z, Homayuni A, Etemadifar M. Barriers to quality of life in patients with multiple sclerosis: a qualitative study. BMC Neurol. 2022;22(1):174. doi: 10.1186/s12883-022-02700-7. DOI: https://doi.org/10.1186/s12883-022-02700-7
  5. Elkhalii-Wilhelm S, Sippel A, Riemann-Lorenz K, Kofahl C, Scheiderbauer J, Arnade S, Kleiter I, Schmidt S, Heesen C. Experiences of persons with Multiple Sclerosis with lifestyle adjustment-A qualitative interview study. PLoS One. 2022; 17(5):e0268988. doi: 10.1371/journal.pone.0268988. DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0268988
  6. Persson S, Andersson AC, Gäre BA, Lindenfalk B, Lind J. Lived experience of persons with multiple sclerosis: A qualitative interview study. Brain Behav. 2023;13(7):e3104. doi: 10.1002/brb3.3104. DOI: https://doi.org/10.1002/brb3.3104
  7. Ghasemi N, Razavi S, Nikzad E. Multiple Sclerosis: pathogenesis, symptoms, diagnoses and cell-based therapy. Cell J. 2017 Apr-Jun;19(1):1-10. doi: 10.22074/cellj.2016.4867.
  8. Amin M, Hersh CM. Updates and advances in multiple sclerosis neurotherapeutics. Neurodegener Dis Manag. 2023;13(1):47-70. doi: 10.2217/nmt-2021-0058. DOI: https://doi.org/10.2217/nmt-2021-0058
  9. Mincu RI, Magda LS, Florescu M, Velcea A, Mihaila S, Mihalcea D, et al. Cardiovascular dysfunction in multiple sclerosis. Maedica (Bucur). 2015;10(4):364-370. PMID: 2846574
  10. Twork S, Wiesmeth S, Spindler M, Wirtz M, Schipper S, Pöhlau D, et al. Disability status and quality of life in multiple sclerosis: non-linearity of the Expanded Disability Status Scale (EDSS). Health Qual Life Outcomes. 2010;8:55. doi: 10.1186/1477-7525-8-55.. DOI: https://doi.org/10.1186/1477-7525-8-55
  11. Gil-González I, Martín-Rodríguez A, Conrad R, Pérez-San-Gregorio MÁ. Quality of life in adults with multiple sclerosis: a systematic review. BMJ Open 2020;10(11):e041249. doi: 10.1136/bmjopen-2020-041249. DOI: https://doi.org/10.1136/bmjopen-2020-041249
  12. Dymecka J, Bidzan M. Biomedical variables and adaptation to disease and health-related quality of life in polish patients with MS. Int J Environ Res Public Health. 2018;15(12):2678. doi: 10.3390/ijerph15122678. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph15122678
  13. Fernandez-Carbonell C, Charvet LE, Krupp LB. Enhancing Mood, Cognition, and Quality of Life in Pediatric Multiple Sclerosis. Paediatr Drugs 2021; 23(4):317-329. doi: 10.1007/s40272-021-00451-5. DOI: https://doi.org/10.1007/s40272-021-00451-5