Том. 15 Бр. 2 (2023): Arch Pub Health
Орално здравје

Нутритивните навики како ризик фактор за појава на дентален кариес кај деца од рурална и урбана средина во Скопје

Online First (English) pdf 70-77 (English)
  • Анета Лазарова,
  • Олга Кокочева –Ивановска
Анета Лазарова
Здравствен дом, Амбуланта по детска и превентивна стоматологија, Скопје, Република Северна Македонија
Олга Кокочева –Ивановска
Клиника за детска и превентивна стоматологија; Факултет за дентална медицина, Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, Република Северна Македонија
ДОИ: https://doi.org/10.3889/aph.2023.6109

Објавено 2023-12-30

Клучни зборови

  • дентален кариес,
  • исхрана,
  • орално здравје,
  • деца

Како да се цитира

1.
Лазарова А, Кокочева –Ивановска О. Нутритивните навики како ризик фактор за појава на дентален кариес кај деца од рурална и урбана средина во Скопје. Arch Pub Health [Internet]. 2023 Dec. 30 [cited 2024 Dec. 18];15(2). Available from: https://id-press.eu/aph/article/view/6109

Авторско право(c) 2023 Aneta Lazarova, Olga Kokoceva-Ivanovska

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Апстракт

Правилната исхрана е долготрајна инвестиција во сопственото здравје. Оралното здравје како нераскинлив дел од целокупното здравје е во директна двострана корелација со исхраната. Глобализацијата и урбанизацијата доведоа до една нутритивна транзиција, кога од традиционална исхрана со свежи земјоделски производи се премина на процесирана исхрана богата со шеќери, промена од која посебно се засегнати децата. Целта на оваа студија беше да се испита поврзаноста помеѓу специфични нутритивни и хигиенски навики и појавата на кариес кај деца од урбана и рурална средина. Истражувањето беше направено во декемви 2019 година кај деца на возраст од 6 години,на кои им беше направено анкетирање и утврдување на денталниот статус. Според нашата студија, поголем беше процентот на здрави  млечни(50%) и трајни (35%)заби кај децата од селска средина отколку кај градските деца. И кај двете групи имаше слични навики во однос на внес на  кариогена и кариостатска  храна, но постојат разлики во хигиенските навики.

Online First (English) pdf 70-77 (English)

Downloads

Download data is not yet available.

Референци

  1. Pflipsen M, Zenchenko Y. Nutrition for oral health and oral manifestations of poor nutrition and unhealthy habits. Gen Dent 2017;65(6):36-43;PMID: 29099364
  2. Petersen PE. The World Oral Health Report 2003: continuous improvement of oral health in the 21st century--the approach of the WHO Global Oral Health Programme. Community Dent Oral Epidemiol 2003;31 Suppl 1:3-23;DOI: 10.1046/j..2003.com122.x DOI: https://doi.org/10.1046/j..2003.com122.x
  3. Marcenes W, Kassebaum NJ, Bernabé E, et al. Global burden of oral conditions in 1990-2010: a systematic analysis. J Dent Res 2013;92(7):592-597. doi:10.1177/0022034513490168 DOI: https://doi.org/10.1177/0022034513490168
  4. Sheiham A. Oral health, general health and quality of life. Bulletin of the World Health Organization, September 2005, 83 (9);PMID: 16211151
  5. Guideline: Sugars intake for adults and children. Geneva: World Health Organization; 2015;PMID: 25905159
  6. Petersen PE, Bourgeois D, Ogawa H, Estupinan-Day S, Ndiaye C. The global burden of oral diseases and risks to oral health. Bull World Health Organ. 2005;83(9):661-669;PMID: 16211157
  7. WHO technical information note. Sugars and dental caries. October 2017;
  8. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-NMH-NHD-17.12
  9. Moynihan P. Sugars and Dental Caries: Evidence for Setting a Recommended Threshold for Intake. Adv Nutr2016;7:149–156;PMID: 26773022 DOI: https://doi.org/10.3945/an.115.009365
  10. Chi DL, Scott JM. Added Sugar and Dental Caries in Children: A Scientific Update and Future Steps. Dent Clin North Am 2019;63(1):17-33;PMID: 30447790 DOI: https://doi.org/10.1016/j.cden.2018.08.003
  11. Pitts NB, Zero DT, Marsh PD, et al. Dental caries. Nat Rev Dis Primers 2017;3:17030.PMID: 28540937 DOI: https://doi.org/10.1038/nrdp.2017.30
  12. Tinanoff N, Baez RJ, Diaz Guillory C, et al. Early childhood caries epidemiology, aetiology, risk assessment, societal burden, management, education, and policy: Global perspective. Int J Paediatr Dent 2019;29(3):238-248.PMID: 31099128 DOI: https://doi.org/10.1111/ipd.12484
  13. Popkin BM. The nutrition transition in low-income countries; an emerging crisis. Nutr Rev 1994; 52(9): 285–298;PMID: 7984344 DOI: https://doi.org/10.1111/j.1753-4887.1994.tb01460.x
  14. Huffman SL, Piwoz EG, Vosti SA, Dewey KG. Babies, soft drinks and snacks: a concern in low- and middle-income countries? Matern Child Nutr 2014;10(4):562-574;PMID: 24847768 DOI: https://doi.org/10.1111/mcn.12126
  15. Pries AM, Huffman SL, Champeny M, et al. Consumption of commercially produced snack foods and sugar-sweetened beverages during the complementary feeding period in four African and Asian urban contexts. Matern Child Nutr 2017;13 Suppl 2(Suppl 2):e12412;PMID: 29032629 DOI: https://doi.org/10.1111/mcn.12412
  16. Fidler Mis N, Braegger C, Bronsky J, et al. Sugar in Infants, Children and Adolescents: A Position Paper of the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2017;65(6):681-696.PMID: 28922262 DOI: https://doi.org/10.1097/MPG.0000000000001733
  17. Vos MB, Kaar JL, Welsh JA, et al. Added Sugars and Cardiovascular Disease Risk in Children: A Scientific Statement from the American Heart Association. Circulation. 2017;135(19):e1017-e1034;PMID: 27550974 DOI: https://doi.org/10.1161/CIR.0000000000000439
  18. Marshall TA. Nomenclature, characteristics, and dietary intakes of sugars. J Am Dent Assoc2015; 146(1):61–64;PMID: 25569500 DOI: https://doi.org/10.1016/j.adaj.2014.11.007
  19. Heyman MB, Abrams SA; Section on Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition; Committee on Nutrition. Fruit juice in infants, children, and adolescents: current recommendations. Pediatrics 2017;139(6) e20170967;PMID: 28562300 DOI: https://doi.org/10.1542/peds.2017-0967
  20. Moynihan P. Foods and dietary factors that prevent dental caries. Quintessence Int2007;38 (4):320-324;PMID: 17432788
  21. Bradshaw DJ, Lynch RJ. Diet and the microbial etiology of dental caries: new paradigms. Int Dent J2013; 63 Suppl 2:64-72;PMID: 24283286 DOI: https://doi.org/10.1111/idj.12072
  22. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. World Health Organ Tech Rep Ser. 2003;916:i-viii, 1-149, backcover;PMID: 12768890
  23. Levy SM, Warren JJ, Broffitt B, Hillis SL, Kanellis MJ. Fluoride, beverages and dental caries in the primary dentition. Caries Res 2003;37(3):157-165;PMID: 12740537 DOI: https://doi.org/10.1159/000070438
  24. Marshall TA, Levy SM, Broffitt B, et al. Dental caries and beverage consumption in young children. Pediatrics 2003;112(3 Pt 1):e184-e191. doi:10.1542/peds.112.3.e184 DOI: https://doi.org/10.1542/peds.112.3.e184
  25. ADA Policy on Diet and Nutrition. American Dental AssociationAdopted 2016 (2016:320).
  26. https://www.ada.org/en/resources/research/science-and-research-institute/oral-health-topics/nutrition-and-oral-health