Архиви на јавното здравје

Том. 16 Бр. 1 (2024): Arch Pub Health
Јавно здравје

Правна регулација на здравствените специјализации и супспецијализации од областа на стоматологијата во Република Северна Македонија

Online First (English)
  • Влатко Коколански,
  • Киро Ивановски,
  • Јулијана Николовска,
  • Мира Јанкуловска
Влатко Коколански
Стоматолошки факултет, Универзитет ,,Св. Кирил и Методиј'' во Скопје, Република Северна Македонија
Киро Ивановски
Стоматолошки факултет, Универзитет „Св. Кирил и Методиј” во Скопје, Република Северна Македонија
Јулијана Николовска
Стоматолошки факултет, Универзитет „Св. Кирил и Методиј” во Скопје, Република Северна Македонија
Мира Јанкуловска
Стоматолошки факултет, Универзитет „Св. Кирил и Методиј” во Скопје, Република Северна Македонија
ДОИ: https://doi.org/10.3889/aph.2024.6111

Објавено 2024-04-22

Клучни зборови

  • специјализации,
  • супспецијализации,
  • стоматологија,
  • правна регулација

Како да се цитира

1.
Коколански В, Ивановски К, Николовска Ј, Јанкуловска М. Правна регулација на здравствените специјализации и супспецијализации од областа на стоматологијата во Република Северна Македонија. Arch Pub Health [Internet]. 2024 Apr. 22 [cited 2024 Jul. 16];16(1). Available from: https://id-press.eu/aph/article/view/6111

Авторско право(c) 2024 Vlatko Kokolanski, Kjiro Ivanovski, Julijana Nikolovska , Mira Jankulovska

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Апстракт

Препознавајќи ја динамичната природа на промените во законските прописи кои ги регулираат здравствените специјализации и супспецијализации во стоматологијата, целта на овој труд беше да ја претстави актуелната правна рамка што ги регулира здравствените специјализации и супспецијализации по стоматологија во Република Северна Македонија. Материјали и методи: Спроведовме сеопфатно пребарување на правните прописи достапни преку базата на прописи и изданија на веб-страницата на ЈП „Службен весник на Република Северна Македонија“, користејќи специфични клучни зборови, вклучувајќи: „специјализации“, „супспецијализации“ и „стоматологија”. Дополнително, ги анализиравме прописите достапни на веб-страниците на високообразовните институции кои спроведуваат специјализации и супспецијализации во стоматологијата. Од сите прописи што беа разгледани, ги избравме оние кои беа означени како важечки или делумно важечки и релевантни. Нашето истражување го користеше правно-догматскиот метод, анализа на содржината и дескриптивниот метод. Резултати: Правната рамка вклучува закони, прописи, одлуки на Владата на Република Северна Македонија, одлуки на високообразовни институции и владини програми. Здравствените работници во стоматологијата, без разлика на работниот статус, имаат право да започнат со специјализација или супспецијализација. Министерството за здравство може да одобри специјализација или супспецијализација за странски државјани со завршен стоматолошки факултет. Сепак, процедурите за одобрување се разликуваат во зависност од работниот статус. Здравствените работници со високо образование од стоматологија можат да специјализираат во 8 гранки на специјализација и 2 гранки на супспецијализација, спроведени во акредитирани институции. За време на специјализацијата и супспецијализацијата, здравствените работници се раководени од ментор и едукатори. Како заклучок, честите ревизии во правната рамка што ги регулира здравствените специјализации и супспецијализации во стоматологијата во Република Северна Македонија подразбираат повторлив процес на ренормирање, што потенцијално може да влијае на разбирањето на здравствените работници на правната рамка за специјализациите и супспецијализациите. Со оглед на брзата научна еволуција, ние се залагаме за намалено нормирање и усогласување на програмите за високо образование со новите научни сознанија.

 

Online First (English)

Downloads

Download data is not yet available.

Референци

  1. McCallum CA. Specialization in dentistry. Int Dent J 1978;28(4):398-405. PMID:282261
  2. FDI World Dental Federation. Specialization in Dentistry. Policy statement of the Dental Practice Committee adopted by the FDI General Assembly. Vienna (Austria). October 2012. Available online: https://www.fdiworlddental.org/resources/policy-statements-and-resolutions/specialization-in-dentistry (accessed on 20.12.2023).
  3. Lapter, V. and Njemirovskij, Z. Specijalizacija u stomatologiji. Acta stomatologica Croatica 1966; 1 (1), 15-28.
  4. Rulebook on specialization branches and the duration of specialist experience for health officials ("Official Gazette of the FNRJ", no. 24/59).
  5. Rulebook on specialization for health officials of the first group the subsequent year ("Official Gazette of FNRJ", no. 2/60).
  6. Regulation on the specialization of doctors, dentists, and graduated pharmacists ("Official Gazette of the SRM" no. 19/72 and 20/76).
  7. Law on Health ("Official Gazette of the SRM", No. 20/70).
  8. Law on Health Care ("Official Gazette of SRM" No. 10/83).
  9. Rulebook on Specialization and Subspecialization of Health Workers and Health Associates with Higher Education ("Official Gazette of SRM", No. 36/84).
  10. Law on Health Care ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" number 38/91, 46/93, 55/95, 10/2004, 84/2005, 111/2005, 65/2006, 5/2007, 77/2008, 67/2009, 88/10, 44/11 and 53/11).
  11. Regulation on the specialization and subspecialization of health workers and health associates with higher education, initially adopted in 1992 and subsequently amended and supplemented several times ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" No. 1/92, 18/93, 53/95, 61/95, 59/96, 20/00, 20/02, and 2/04).
  12. Rulebook on the specializations and sub-specializations of health workers and healthcare workers with higher education, enacted in 2006 ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" no. 89/06).
  13. Rulebook on the specializations and subspecializations of healthcare workers and healthcare workers with higher education, established in 2011 ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" No. 61/11).
  14. Law on Health Care ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" number 43/12, 145/12, 87/13, 164/13, 39/14, 43/14, 132/14, 188/14, 10/15, 61/15, 154/15, 192/15, 17/16, 37/16 and 20/19 and "Official Gazette of the Republic of North Macedonia" number 101/19, 153/19, 180/19, 275/19, 77 /21, 122/21, 178/21, 150/22, 236/22, 199/23 and 263/23).
  15. Rulebook on the specializations and subspecializations of healthcare workers and healthcare associates with higher education in the field of dentistry and pharmacy ("Official Gazette of the Republic of North Macedonia" number 275/21, 231/23).
  16. Rulebook on the method of recognition and the necessary documentation for the recognition of specializations and subspecializations completed abroad, as well as the method of keeping records of recognized specializations and subspecializations completed abroad ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" number 92/12).
  17. Decision on the compensation for conducting theoretical teaching and practical training and for taking an exam for specializations, i.e. subspecializations in the field of medicine, dentistry, and pharmacy ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" no. 123/12 and 124/15 and "Official Gazette of Republic of North Macedonia" nо. 155/22).
  18. Decision on determining criteria for selection of candidates, procedure for registration of specialization, procedure and conditions for changing the branch of specialization, adopted by the Ss. Cyril and Methodius University in Skopje Faculty of Dentistry - Skopje, registered under arch. no. 02-2446/3 from 03.10.2022. (Available at: https://stomfak.ukim.edu.mk Accessed on 25.12.2023).
  19. Decision on determining criteria for candidate selection, procedure for registration of subspecialization, procedure for approval of subspecialization, and conditions for changing the branch of subspecialization, adopted by the Ss. Cyril and Methodius University in Skopje Faculty of Dentistry - Skopje, registered under arch. no. 02-1908/1 of 7/7/2023, (Available at: https://stomfak.ukim.edu.mk Accessed on 25.12.2023).
  20. The program for the needs of specialist and subspecialist personnel in accordance with the network of health institutions (2023 - 2026) ("Official Gazette of the Republic of North Macedonia" no. 163/23 and 254/23).
  21. Rulebook on the specializations and subspecializations of health workers and health associates with higher education ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" no. 137/12 and 121/13)
  22. Rulebook on the specializations and subspecializations of healthcare workers and healthcare associates with higher education in the field of dentistry and pharmacy ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" number 28/19 and 206/19).
  23. Rulebook on the specializations and subspecializations of health workers with higher education in the field of medicine, "Official Gazette of the Republic of Macedonia" no. 85/15).
  24. Constitution of the Republic of Macedonia ("Official Gazette of the Republic of Macedonia" no. 52/91).
  25. Law on the publication of laws and other regulations and acts in the "Official Gazette of the Republic of North Macedonia" (Official Gazette of the Republic of Macedonia" no. 56/99, 43/2002 and "Official Gazette of the Republic of North Macedonia" no. 21/21).
  26. Widstrom E. Socio-economic factors guiding the number of dental specialists in Europe. European Journal of Dental Education 2006 ;10(2): 106–106. https://doi.org/10.1111/j.1396-5883.2006.00407_5.x
  27. García-Espona I, García-Espona E, Alarcón JA et al. European inequalities and similarities in officially recognized dental specialties. BMC Oral Health 2023; 23: 280. https://doi.org/10.1186/s12903-023-02987-z