Архиви на јавното здравје

Том. 16 Бр. 1 (2024): Arch Pub Health
Јавно здравје

Проценка на оптоварувањето со салмонелоза во Република Северна Македонија

Online First (English)
  • Анета Костова,
  • Гордана Ристовска,
  • Дарко Котев
Анета Костова
Институт за јавно здравје на Република Северна Македонија; Универзитет Св. Кирил и Методиј во Скопје, Медицински факултет, Република Северна Македонија
Гордана Ристовска
Институт за јавно здравје на Република Северна Македонија; Универзитет Св. Кирил и Методиј во Скопје, Медицински факултет, Република Северна Македонија
Дарко Котев
Центар за јавно здравје, Велес, Република Северна Македонија
ДОИ: https://doi.org/10.3889/aph.2024.6113

Објавено 2024-04-15

Клучни зборови

  • оптоварување,
  • салмонелоза,
  • небезбедна храна,
  • YLD,
  • DALY

Како да се цитира

1.
Костова А, Ристовска Г, Котев Д. Проценка на оптоварувањето со салмонелоза во Република Северна Македонија. Arch Pub Health [Internet]. 2024 Apr. 15 [cited 2024 Jul. 16];16(1). Available from: https://id-press.eu/aph/article/view/6113

Авторско право(c) 2024 Aneta Kostova, Gordana Ristovska, Darko Kotev

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Апстракт

Болестите поврзани со храната сè уште предизвикуваат значаен јавноздравствен, економски и социјален товар ширум светот. Секоја година, 1 од 10 луѓе се разболуваат од храна контаминирана со микроби или хемиски агенси, што резултира со 600 милиони болести, 420 000 смртни случаи и губење на 33 милиони години здрав живот на глобално ниво. Целта на оваа студија беше да се утврди оптовареноста на инфекции предизвикани од на национално ниво и да се утврди јавноздравственото и економско влијание. Материјал и методи: Користени се податоци од националната база на податоци за заразни болести за 2019 година; утврдена е инциденцијата, изгубени години на живот (YLL), години изгубени поради инвалидитет (YLD), години на живот приспособени според инвалидитет (DALY) и економски загуби. Резултати: Анализата опфати 197 пациенти со салмонелоза, од кои 101 или 51,3% беа пациенти од машки пол и 96 или 48,7% пациенти од женски пол. Најголем број случаи имаше во XI месец (ноември) - 46 случаи. Најзастапена возрасна група беа децата на возраст од 0-5 години (79 пациенти). Најголем број случаи беа регистрирани во Скопје - 80 случаи (40,6%). Анализата на податоците покажа значајна поврзаност помеѓу клинички утврдената дијагноза и хоспитализацијата кај пациенти со салмонелоза. DALY изнесува 19,9 или 0,96 DALY на 100 000 жители. Вредноста на загубите во продуктивноста е 6.637.665 денари или 107.930 €.  Заклучок: Ова е прва национална студија за оптоварувањето со салмонелоза и треба да послужи како важен ресурс за фокусирање на активностите што ќе го намалат овој товар. Наодите од студијата би можеле да бидат основа за развој на стратегии на регионално и национално ниво.

Online First (English)

Downloads

Download data is not yet available.

Референци

  1. World Health Organization. WHO consultation to develop a strategy to estimate the global burden of foodborne diseases. Geneva: World Health Organization; 2006. ISBN 978 92 4 159529 2 p. vii. Available at: http://www.who.int/foodsafety/publications/ foodborne_disease/fbd_2006.pd
  2. Murray CJ, Lopez AD, Jamison DT. The global burden of disease in 1990: summary results, sensitivity analysis and future directions. Bull World Health Organ. 1994;72(3):495-509. PMID: 8062404; PMCID: PMC2486716.
  3. Pires SM, Desta BN, Mughini-Gras L, Mmbaga BT, Fayemi OE, Salvador EM, Gobena T, Majowicz SE, Hald T, Hoejskov PS, Minato Y, Devleesschauwer B. Burden of foodborne diseases: think global, act local. Curr Opin Food Sci. 2021 Jun;39:152-159. doi: 10.1016/j.cofs.2021.01.006. PMID: 34178607; PMCID: PMC8216060.
  4. Havelaar AH, Kirk MD, Torgerson PR, Gibb HJ, Hald T, Lake RJ, Praet N, Bellinger DC, de Silva NR, Gargouri N, et al. World Health Organization Foodborne Disease Burden Epidemiology Reference Group. World Health Organization Global Estimates and Regional Comparisons of the Burden of Foodborne Disease in 2010. PLoS Med. 2015 Dec 3;12(12):e1001923. doi: 10.1371/journal.pmed.1001923. PMID: 26633896; PMCID: PMC4668832.
  5. Pires SM, Desta BN, Mughini-Gras L, Mmbaga BT, Fayemi OE, Salvador EM, et al. Burden of foodborne diseases: think global, act local. Curr Opin Food Sci. 2021;39:152-159. doi: 10.1016/j.cofs.2021.01.006. PMID: 34178607; PMCID: PMC8216060
  6. WHO: First Formal Meeting of the Foodborne Disease Burden Epidemiology Reference Group (FERG): Implementing Strategy, Setting Priorities And Assigning The Tasks. 2008. ISBN: 978-92-4-159676-3.
  7. WHO: Workshop Report: National Workshop on Foodborne Disease Surveillance and Response; Hai Phong, Vietnam, 9-11 August 2016: 2016
  8. WHA: Seventy Third World Health Assembly (WHA 73.5). Agenda Item 15.3. Strengthening Efforts on Food Safety; 3 August 2020: 2020.
  9. World Health Organization. WHO estimates of the global burden of foodborne diseases: foodborne disease burden epidemiology reference group 2007-2015. World Health Organization; 2015 ISBN: 978-92-4-156516-5
  10. European Food Safety Authority, European Centre for Disease Prevention and Control.
  11. The European Union summary report on trends and sources of zoonoses, zoonotic agents and food-borne outbreaks in 2014. Parma: European Food Safety Authority; 2016
  12. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2016.4634
  13. EFSA explains zoonotic diseases: food-borne zoonoses. Parma: European Food Safety Authority; 2014 (https://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/corporate_publications/ files/factsheetfoodbornezoonoses2014_
  14. EFSA and ECDC (European Food Safety Authority and European Centre for Disease Prevention and Control), 2021. The European Union One Health 2019 Zoonoses Report. EFSA Journal 2021;19(2):6406, 286 pp. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2021.6406
  15. Kumagai Y, Gilmour S, Ota E, Momose Y, Onishi T, Bilano VL, Kasuga F, Sekizaki T, Shibuya K. Estimating the burden of foodborne diseases in Japan. Bull World Health Organ. 2015 Aug 1;93(8):540-549C. doi: 10.2471/BLT.14.148056. Epub 2015 Jun 1. Erratum in: Bull World Health Organ. 2015 Oct 1;93(10):740. PMID: 26478611; PMCID: PMC4581658.
  16. World Health Organization. Estimating the burden of foodborne diseases: a practical handbook for countries: a guide for planning, implementing and reporting country-level burden of foodborne disease. World Health Organization; 2021, ISBN: 978-92-4-001226-4
  17. Van Cauteren D, Le Strat Y, Sommen C, Bruyand M, Tourdjman M, Da Silva NJ, Couturier E, Fournet N, de Valk H, Desenclos JC. Estimated Annual Numbers of Foodborne Pathogen-Associated Illnesses, Hospitalizations, and Deaths, France, 2008-2013. Emerg Infect Dis. 2017 Sep;23(9):1486-1492. doi: 10.3201/eid2309.170081. PMID: 28820137; PMCID: PMC5572882.
  18. EFSA. Salmonella . 2021. Достапно на: https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/Salmonella
  19. EFSA. Salmonella Cases No Longer Falling in the EU. 2017. Available at: https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/1712 12
  20. Simpson KMJ, Hill-Cawthorne GA, Ward MP, Mor SM. Diversity of Salmonella serotypes from humans, food, domestic animals and wildlife in New South Wales, Australia. BMC Infect Dis. 2018 Dec 5;18(1):623. doi: 10.1186/s12879-018-3563-1. PMID: 30518339; PMCID: PMC6280480.
  21. USDA. Cost Estimates of Foodborne Illnesses. 2021. Available at: https://www.ers.usda.gov/data-products/cost-estimatesof-foodborne-illnesses.aspx
  22. ECDC. Salmonella the Most Common Cause of Foodborne Outbreaks in the European Union. 2020. Достапно на: https: //www.ecdc.europa.eu/en/news-events/salmonella-most-common-cause-foodborne-outbreaks-european-union
  23. Sundström K. Cost of Illness for Five Major Foodborne Illnesses and Sequelae in Sweden. Appl Health Econ Health Policy. 2018 Apr;16(2):243-257. doi: 10.1007/s40258-017-0369-z.

Најчитани трудови од истиот автор(и)