Улогата на комуникацијата и оралната здравствена писменост во превенција и промоција на оралното здравје
Објавено 2020-01-31
Клучни зборови
- oral health,
- dental care,
- prevention,
- promotion,
- communication
- medical education,
- oral health literacy ...Повеќе
Како да се цитира
Авторско право(c) 2020 Лидушка ВаÑилевÑка, Елена ЌоÑевÑка, Тања ЛековÑка СтоицовÑка , ВјоÑа Речица
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Апстракт
Превенцијата како важен дел од стоматолошката заштита во себе вклучува превентивни орални програми и стратегии, кои примарно се насочени кон заболувања на оралните ткива и најчесто се фокусираат на спречување на одредени болестии состојби. На комуникацијата помеѓу стоматологот и пациентот, како и на способноста, односно неспособноста на разбирање на здравствените информации од страна на пациентот не се посветува доволно внимание. Целта на овој труд е да се изнесат досегашните наоди и ставови кои се однесуваат на ефикасната комуникацијата помеѓу стоматологот и пациентот и оралната здравствената писменост на пациентите, нивната застапеност и влијание во подобрување и подигнување на профилот на оралното здравје на национално ниво. Материјал и метод: За таа цел беше пребарана литературата врз основа на објавени трудови и статии помеѓу 1977 и 2018 година, во која се прикажани истражувања на потребите во насока на подобрување на оралното здравје во функција на општо здравје и благосостојба на населението од сите возрасти, со што е искажана посветеноста на оралната здравствена заедница во глобалната агенда и нагласена важноста од интегрирање на мултифакторискиот пристап кон превенцијата. Посебен акцент беше ставен на застапеноста на вештините на ефикасната комуникација на лекарот со пациентот, во прв ред, и медицинската едукација (здравственото воспитување), која треба да резултира со здравствена писменост на поединецот. Резултати: Во тек на глобалната борба за подобрување на оралното здравје на населението во континуитет се прават напори за подобрување на добрите практики и споделување знаење за превентивна нега и третман во оралната здравствена наука и образование, за да се обезбеди општо здравје и благосостојба на населението од сите возрасти. За жал, напорите и посветеноста за акција при зголемување на ефикасната комуникација и оралната здравствена писменост во подобрување на орално здравје се минимални. Заклучок: Унапредување на комуникацијата помеѓу стоматологот и пациентот во насока на интерактивен, динамичен и флексибилен процес, како и подигањето на нивото на оралната здравствена писменост кај населението преку целно насочена и внимателно разработена медицинска едукација треба да биде првиот чекор во секоја превентивна програма за подигање на нивото на оралното здравје.
Downloads
Референци
2. Ferlay J EM, Lam F, Colombet M, Mery L, Piñeros M, Znaor A, Soerjomataram I, Bray F. Global Cancer Observatory: Cancer Today. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer. 2018.
3. Mehrtash H, Duncan K, Parascandola M, et al. Defining a global research and policy agenda for betel quid and areca nut. Lancet Oncol 2017;18(12):e767-e775.
4. Warnakulasuriya S. Causes of oral cancer - an appraisal of controversies. Br Dent J 2009; 207(10):471-475.
5. Mehanna H, Beech T, Nicholson T, et al. Prevalence of human papillomavirus in oropharyngeal and nonoropharyngeal head and neck cancer - systematic review and meta-analysis of trends by time and region. Head Neck 2013;35(5):747-755.
6. Reznik DA. Oral manifestations of HIV disease. Top HIV Med 2005;13(5):143-148.
7. Lam R. Epidemiology and outcomes of traumatic dental injuries: a review of the literature. Aust Dent J 2016;61 Suppl 1:4-20.
8. Petti S, Glendor U, Andersson L. World traumatic dental injury prevalence and incidence, a meta-analysis - One billion living people have had traumatic dental injuries. Dent Traumatol 2018.
9. World Health Organization Regional Office for Africa. Information brochure for early detection and management of noma. 2018.Available from: https://apps.who.int/iris/handle/10665/254579
10. Taylor GW, Borgnakke WS. Periodontal disease: associations with diabetes, glycemic control and complications. Oral Dis 2008;14(3):191-203.
1. Sanz M, Ceriello A, Buysschaert M, et al. Scientific evidence on the links between periodontal diseases and diabetes: Consensus report and guidelines of the joint workshop on periodontal diseases and diabetes by the International Diabetes Federation and the European Federation of Periodontology. J Clin Periodontol 2018;45(2):138-149.
2. World Health Organization. Equity, social determinants and public health programmes. Published 2010. Accessed January, 2019.
13. World Health Organization. Strategies for oral disease prevention and health promotion. Available from: http://www.who.int/oral_health/strategies/cont/en/index.html
4. Brosky ME. The role of saliva in oral health: strategies for prevention and management of xerostomia. J Support Oncol 2007; 5: 215-25.
5. Chainani-Wu N, Epstein J, Touger-Decker R. Diet and prevention of oral cancer: strategies for clinical practice. J AmDent Assoc 2011; 142: 166-9.
6. Baricevic M, Mravak-Stipetic M, Majstorovic M, Baranovic M, Baricevic D, Loncar B. Oral mucosal lesions during orthodontic treatment. Int J Paediatr Dent 2011; 21: 96-102.
7. Gallagher JE, Alajbeg I, Bí¼chler S i sur. Public health aspects of tobacco control revisited. Int Dent J 2010; 60: 31-49.
18. Brailo V, Pelivan I, Škaricić J, Vuletić M, Dulcić N,Cerjan-Letica G. Treating patients with HIV and Hepatitis Band C infections: Croatian dental students' knowledge, attitudes, and risk perceptions. J Dent Educ 2011; 75: 1115-26.
19. Rich S. Behavioural Foundations for the Dental Hygiene Process U: Darby M, Walsh M.: Dental Hygiene Theory and Practice, Elsevier (USA), 2003;41-58 4.
20. Nash DA. Engaging children's cooperation in the dental environment through effective communication. Pediatric Dentistry 2006;28(5):455-459.
21. Collins M. Communication in health care: understanding and implementing effective human relationships. St Louis: Mosby;1977
22. Heineken J, Mc Coy N. Establishing a bond with clients of different cultures. Home Healthcare Nurse 2000;18-45
23. Chinn D. Critical health literacy: a review and critical analysis. Soc Sci Med 2011; 73: 60-7.
24.Nutbeam D. Defning and measuring health literacy: what can we learn from literacy studies? Int J Public Health 2009; 54: 303-5.
25. Lee JY, Divaris K, Baker AD, Rozier RG, Lee S-YD,Vann WF Jr. Oral health literacy levels among a low-income WIC population. J Public Health Dent 2011;71:152-60.16.Hewitt M. Oral Health Literacy. Washington DC: Te National Academies Press, 2013.
26. Hewitt M. Oral Health Literacy. Washington DC: Te National Academies Press, 2013.
27. Rudd RE. Oral health literacy: correcting the mismatch. J Public Health Dent 2012; 72 Suppl 1: S31
18. Lee JY, Divaris K, Baker AD, Rozier RG, Vann WF Jr.Te relationship of oral health literacy and self-efcacy with oral health status and dental neglect. Am Ј, Public Health 2012; 102:923-9.
29. Naghibi Sistani MM, Yazdani R, Virtanen J, Pakdaman A, Murtomaa H. Determinants of oral health: does oral health literacy matter? ISRN Dent 2013; 2013: 249591. doi: 10.1155/2013/249591
30. Howard T, Jacobson KL, Kripalani S. Doctor Talk: Physicians' Use of Clear Verbal Communication. J Health Commun 2013 .
31. Cooke MW, Wilson S, Cox P, Roalfe A. Public understanding of medical terminology: non-English speakers may not receive optimal care. J Accid Emerg Med 2000; 17: 119-21.