Том. 14 Бр. 2 (2022): Архиви на јавно здравје
Јавно здравје

Знаења за хуман папиломавирус и фактори поврзани со него кај населението на Косово

OnlineFirst (English) pdf 21-33 (English)
  • Ернад Косуми,
  • Виктор Исјановски,
  • Моме Спасовски
Ернад Косуми
Универзитетски клинички центар на Косово, Оддел за гинекологија и акушерство, Приштина, Косово
Виктор Исјановски
Универзитет „Св.Кирил и Методиј“ во Скопје, Медицински факултет, Република Северна Македонија
Моме Спасовски
Универзитет „Св.Кирил и Методиј“ во Скопје, Медицински факултет, Институт по социјална медицина, Скопје, Република Северна Македонија
ДОИ: https://doi.org/10.3889/aph.2022.6059

Објавено 2022-12-30

Клучни зборови

  • хуман папиломавирус,
  • рак,
  • Република Косово,
  • знаење

Како да се цитира

1.
Косуми Е, Исјановски В, Спасовски М. Знаења за хуман папиломавирус и фактори поврзани со него кај населението на Косово. Arch Pub Health [Internet]. 2022 Dec. 30 [cited 2024 Dec. 18];14(2):21-33. Available from: https://id-press.eu/aph/article/view/6059

Авторско право(c) 2022 Ernad Kosumi, Viktor Isjanovski, Mome Spasovski

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Апстракт

Над 70% од сексуално активните жени и мажи ќе бидат заразенисо хуман папиломавирус во некоја фаза од нивниот живот, а неколку сепак може да бидат заразени во повеќе од една околност. Околу 80% од сексуално активните жени добиваат ХПВ инфекција, додека во најголем дел, тие се асимптоматски со отстранување на заразата посредувано од имунолошкиот систем во рок од 6-12 месеци. Високоризичниот папиломавирус е одговорен за предизвикување рак поврзан со грлото на матката, вулвата, вагината, анусот, пенисот и орофаринксот.Ова истражување има за цел да го провери нивото на знаење кај жителите во Република Косово во врска со инфекциите со хуман папиломавирус (ХПВ) и болестите поврзани со ХПВ и да ја открие врската помеѓу овие фактори. Материјал и методи: Спроведовме студија на пресек за знаењето на ХПВ инфекцијата кај популацијата на возраст од 18 до 35+ години. Студијата беше спроведена во интервалот од јуни 2021 до август 2021 година. Примерокот вклучи 500 учесници. Прашалникот беше анонимен, а учесниците можеа слободно да го прекинат учеството во секое време, без да го завршат прашалникот.Резултати: Повеќе од половина од испитаниците знаеја за ХПВ - 70,0%, а 29,6% од нив не знаеја. Испитаниците со средно и високо образование покажаа 18 пати повеќе знаење за ХПВ (ОR= 18,1311 95% CI: 8,7465-37,5852) од испитаниците со основно образование. На тврдењето ХПВ може да предизвика рак на грлото на матката, 37,2% (n=186) од испитаниците дале точен одговор.Резултатите покажаа дека повеќето учесници знаеја што е ХПВ (70%), но тие исто така покажаадека повеќето учесници имаа ниско или умерено познавање за ХПВ, што е споредлив резултат со претходните студии. Мал број од учесниците во ова истражување знаеја дека ХПВ може сам да се лекува (12,8%), што е слично со резултатите од други истражувања.Заклучок: Од клучно значење е подобрување на несоодветното знаење за ХПВ кај луѓето во Република Косово. За да се направи тоа, би можело да биде значајно да се процени кои фактори влијаат на знаењето, така што младите жени и сите адолесценти ќе бидат принудени да користат заштитни мерки против рак на грлото на матката и да имаат заштитено сексуално однесување.

OnlineFirst (English) pdf 21-33 (English)

Downloads

Download data is not yet available.

Референци

  1. zur Hausen H. Papillomaviruses in the causation of human cancers - a brief historical account. Virology. 2009;384(2):260-5. DOI: https://doi.org/10.1016/j.virol.2008.11.046
  2. WHO: International Agency for Research on Cancer. Cervical cancer: Estimated incidence, mortality and prevalence worldwide in 2012. In: The GLOBOCAN 2012 Database. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer; [Accessed: July 15, 2018]
  3. Satterwhite CL, Torrone E, Meites E, et al. Sexually transmitted infections among US women and men: prevalence and incidence estimates, 2008. Sex Transm Dis 2013; 40:187–93. DOI: https://doi.org/10.1097/OLQ.0b013e318286bb53
  4. Bruni L, Barrionuevo-Rosas L, Albero G, et al. Human Papillomavirus and Related Diseases in the World. ICO/IARC Information Centre on HPV and Cancer (HPV Information Centre). Summary Report 27 July 2017. Available from: http://www.hpvcentre.net/statistics/reports/XWX.pdf. Accessed February 2, 2018.
  5. Zejnullahu, A.Vj. (2017). Prevalence of HPV infection and genotypes in women with normal and abnormal cytological results in Kosovo: clinical and diagnostic impact. Medicus 2017 , 22((2)), 137–147.
  6. Kocjan BJ, Bzhalava D, Forslund O, Dillner J, Poljak M. Molecular methods for identification and characterization of novel papillomaviruses. Clinical Microbiology and Infection. 2015;21(9):808-816 DOI: https://doi.org/10.1016/j.cmi.2015.05.011
  7. de Sanjosé S, Brotons M, Pavón MA. The natural history of human papillomavirus infection. Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology. 2018;47:2-13 DOI: https://doi.org/10.1016/j.bpobgyn.2017.08.015
  8. Carifi M, Napolitano D, Morandi M, Dall’Olio D. Recurrent respiratory papillomatosis: Current and future perspectives. Therapeutics and Clinical Risk Management. 2015;11:731-738 DOI: https://doi.org/10.2147/TCRM.S81825
  9. Kelly H, Mayaud P, Segondy M, Pant Pai N, Peeling RW. A systematic review and meta-analysis of studies evaluating the performance of point-of-care tests for human papillomavirus screening. Sexually Transmitted Infections. 2017;93(S4):S36-S45 DOI: https://doi.org/10.1136/sextrans-2016-053070
  10. Burd EM. Human papillomavirus and cervical cancer. Clinical Microbiology Reviews. 2003;16(1):1-17 DOI: https://doi.org/10.1128/CMR.16.1.1-17.2003
  11. Ginindza TG, Dlamini X, Almonte M, Herrero R, Jolly PE, Tsoka-Gwegweni JM, et al. Prevalence of and associated risk factors for high risk human papillomavirus among sexually active women, Swaziland. PLoS One. 2017;12(1):e0170189 DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0170189
  12. Lee CH, Peng CY, Li RN, Chen YC, Tsai HT, Hung YH, et al. Risk evaluation for the development of cervical intraepithelial neoplasia: Development and validation of risk-scoring schemes. International Journal of Cancer. 2015;136(2):340-349 DOI: https://doi.org/10.1002/ijc.28982
  13. Lin C, Franceschi S, Clifford GM. Human papillomavirus types from infection to cancer in the anus, according to sex and HIV status: A systematic review and meta-analysis. The Lancet Infectious Diseases. 2018;18(2):198-206 DOI: https://doi.org/10.1016/S1473-3099(17)30653-9
  14. Knowles S. & Parker M. Female Genital Cancer in Kosovo; a situational analysis of breast and cervical cancer. UNFPA 2008.
  15. Wolniewicz, E. (2016). Cervical cancer - knowledge, prevention and exposure to risk factors among students from various countries. Presented at the ISGE World Congress 2016, Volume: 32, Orlando, USA. https://doi.org/10.3109/09513590.2016.1150635 DOI: https://doi.org/10.3109/09513590.2016.1150635
  16. "Human Papillomavirus (HPV) Questions and Answers". CDC. 28 December 2015. Archived from the original on 11 August 2016. Retrieved 11 August 2016.
  17. "What is HPV?". CDC. 28 December 2015. Archived from the original on 7 August 2016. Retrieved 10 August 2016.
  18. Watson RA (2005). "Human Papillomavirus: Confronting the Epidemic-A Urologist's Perspective". Reviews in Urology. 7 (3): 135–44.
  19. "Human Papilloma Virus (HPV)" (PDF). WRHA. 18 November 2019. Retrieved 26 March 2019.
  20. Charakorn, C., Rattanasiri, S., Lertkhachonsuk, A-A., Thanapprapasr, D., Chittithaworn, S. & Wilailak, S. (2011). Knowledge of Pap smear, HPV and the HPV vaccine and the acceptability of the HPV vaccine by Thai women. Asia–Pacific Journal of Clinical Oncology, 7(2), 160–167. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1743-7563.2011.01392.x
  21. Juntasopeepun, P., Davidson, P.M., Suwan, N., Phianmongkhol, Y. & Srisomboon, J. (2011). Human Papillomavirus Vaccination Intention among Young Women in Thailand. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 12(12), 3213-9.
  22. Dahlström, A. L., Sundström, K., Young, C., Lundholm, C., Sparén, P. & Tran, N.T. (2012). Awareness and Knowledge of Human Papillomavirus in the Swedish Adult Population. Journal of Adolescent Health, 50(2), 204–206. doi:10.1016/j.jadohealth.2011.05.009 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2011.05.009
  23. Di Guiseppe, G., Abbate, R., Liguori, G., Albano, L. & Angelillo, I.F. (2008). Human papillomavirus and vaccination: knowledge, attitudes, and behavioral intention in adolescents and young women in Italy. British Journal of Cancer, 99(2), 225-229. DOI: https://doi.org/10.1038/sj.bjc.6604454
  24. Nøhr, B., Munk, C., Tryggvadottir, L., Sparén, P., Tran, N.T., Nygård, M.,...Kjaer, K. S. (2008). Awareness of humanpapilloma virus in a cohort of nearly 70,000 women from four Nordic countries. Acta Obstetricia et Gynecologica, 87(10), 1048-1054. doi: 10.1080/00016340802326373 DOI: https://doi.org/10.1080/00016340802326373
  25. Rashwan, H., Lubis, S.H. & Ni, K.A. (2009). Knowledge of Cervical Cancer and Acceptance of HPV Vaccination among Secondary School Students in Sarawak, Malaysia. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 12(7), 1837-1841.
  26. Tiro, J.A., Meissner, H.I., Kobrin, S. & Chollette, V. (2007). What Do Women in the U.S. Know about Human Papillomavirus and Cervical Cancer. Cancer Epidemiology Biomarkers & Prevention, 16(2), 288-294. doi: 10.1158/1055-9965.EPI-06-0756 DOI: https://doi.org/10.1158/1055-9965.EPI-06-0756
  27. Gerend, M.A. & Shepherd, J.E. (2011). Correlates of HPV Knowledge in the Era of HPV Vaccination: A Study of Unvaccinated Young Adult Women. Women & Health, 51(1), 25–40. doi: 10.1080/03630242.2011.540744 DOI: https://doi.org/10.1080/03630242.2011.540744
  28. World Health Organization. (2011). Human papillomavirus (HPV). World Health Organization. Retrieved 15th February, 2013, from http://www.who.int/nuvi/hpv/en/

Најчитани трудови од истиот автор(и)